Con Rồng Cháu Tiên
Mỗi dân tộc trên thế giới đều tự chọn cho dân tộc mình một con thú hay một vật thể nào đó làm vật tổ ( totem ) là biểu tượng tôn thờ. Thí dụ : người Mỹ chọn con ó, người Pháp chọn gà trống , người Đức chọn con đại bàng , người Nga chọn gấu trắng , người Nhật chọn mặt trời , người Tàu chọn con cá , con cú , con cọp trắng , con rồng và mới đây đang muốn chọn con chó sói làm vật tổ , một và chỉ một mà thôi . Ta gọi đó là vật tổ đơn . Chỉ riêng người Việt là sang trọng nhất thế giới vì có cùng lúc tới hai vật tổ lận , đó là Rồng và Tiên , tạm gọi là vật tổ kép . Thế mới oai chứ . Thói quen này đã có từ thời thượng cổ . Bài viết này có thể không làm hài lòng một số độc gỉa nào đó, vì nó không được giống như mong đợi . Xin phép cho tác gỉa được xin lỗi vậy .
Xuất phát điểm ở đây xin được xoay quanh cái tên gọi "vật tổ" là gì để tránh bị lạc đề . Vật tổ có thể là một con thú , cũng có thể là một vật thể , nhưng nói chung đó là biểu tượng mà dân tộc nào đó sùng bái , tôn thờ hay mang ơn . Người Nga chẳng hạn sống ở bắc cực là nơi có nhiều gấu trắng là loài thú dữ đem lại kinh hoàng cho họ . Người Nga dễ trở thành mồi ngon cho gấu trắng khi chúng không săn bắt được hải mã , hải cẩu , sư tử biển , cá ,.... Ở những nơi ấm áp hơn như ở Phi châu thì loài người sợ hãi sư tử , cọp , beo , gấu , chó sói ,.... rình rập tánh mạng họ ngày đêm . Cho nên ta thấy có một số lớn dân tộc tôn vinh những vị tử thần này làm vật tổ . Tuy nhiên ta cũng thấy có dân tộc có vật tổ dễ thương hơn như đại bàng , ó , ... là những loài vật biết giúp con người săn bắt mồi khi đi săn . Loài thú rừng như sơn dương , thỏ rừng , nai , mễn , ... thường rất giỏi leo trèo trên các vách núi chênh vênh , thậm chí trên các ngọn cây mà các thú săn mồi khác như cọp , sư tử hay con người không thể nào trèo lên săn bắt được . Chúng lại chạy rất nhanh trên đồng vắng . Người ta nuôi chim ưng , đại bàng , ó ,... và dạy cho chúng săn mồi rất tiện lợi . Đại bàng có thể bay từ trên cao chụp gáy con dê núi tận trên cao và buông con mồi xuống vực thẳm lởm chởm đá bằng một động tác gọn nhẹ trong nháy mắt khiến con mồi trong phút chốc đã biến thành cái xác không hồn . Người ta chỉ việc phi ngựa đến lượm đem về làm thịt . Gà trống là một loại đồng hồ báo thức của dân chúng khi nhân loại chưa biết đến đồng hồ . Cá tôm là thực phẩm cho con người nên cũng được mang ơn . Tới đây ta đã biết được lý do tại sao có vật tổ rồi nhé .
Vật tổ của người Việt thuộc nhóm thứ nhì : Vật tổ của người Việt không phải là nỗi kinh hoàng mà là một sự mang ơn . Đó đây ta hay gặp câu hỏi về ý nghĩa của cặp vật tổ Rồng Tiên mang ý nghĩa gì . Để trả lời câu hỏi này thật không dễ chút nào . Người Việt có thói quen rất lạ là ưa ví von trầm bổng khiến cho người nghe cứ phải vận dụng tư tưởng mãi để hiểu coi câu nói ấy mang ý nghĩa gì và nhiều khi vẫn cứ hiểu sai như thường . Hiểu sai thì phải tìm hiểu tiếp cho đến khi tìm ra lời giải đáp đúng . Thì ra cha ông ta không hề muốn cho con cháu ăn sẵn những thức ăn được bày biện sẵn , mà bắt con cháu phải động não suy tư . Có phải vì thế mà chúng ta ngày nay được thừa hưởng một gia sản tinh thần có một không hai , tuyệt luân nhất thiên hạ hay không ? Có phải vì thế mà chúng ta có một tổ tiên thiên tài bậc nhất gầm trời này hay không ? Cho tới nay nhiều sự kiện vô cùng thông thái của tổ tiên người Việt vẫn chưa được nhân loại khám phá hết , chứ đừng nói chi là hiểu thấu hết . Chúng ta còn phải sửng sốt dài dài .
Ví von ra sao ? Hãy xét bà Nữ Oa thì thấy ! Bà là con gái của Bàn Cổ , vừa là vợ , vừa là em gái của Phục Hy . Bàn Cổ là Thái cực sanh Lưỡng Nghi là Phục Hy và Nữ Oa . Nữ Oa dùng tay nâng 5 vì sao đặt trên bầu trời có 5 màu sắc là sao Kim , Mộc , Thủy , Hỏa và Thổ . Ngũ hành , Hà Đồ , Lạc Thư phải có đồng thời với Âm và Dương cách nay 5.000 – 7.000 năm . Âm và Dương thuần túy sẽ không tạo ra được gì hết . Sau Âm Dương , ngũ hành thì đến 4 chân chống trời tức Tứ Tượng . Nói bà Nữ Oa cưới Tứ Tượng là lộng ngôn ! Sau khi có tứ tượng thì phát sanh Bát Quái . Có bát quái thì có vạn vật ! Ví von cỡ đó làm sao mà hiểu cho nổi nếu không biết Nhất Nguyên Lưỡng Cực Đạo là gì . Không biết ngũ hành là gì làm sao mà biết được đá ngũ sắc là đá nào . Cho nên người Hán giải nghĩa rất lơ mơ về những tên gọi huyền thoại trong lịch sử bịa đặt của họ . Xin coi phần cổ sử (huyền sử )của Hán !
Vậy thì chúng ta mang ơn ai hay mang ơn cái gì ? Cái khó cho ta là Rồng và Tiên đều không sờ nắn được như các vật tổ thông thường . Chúng ta không khác chi con cháu người Ai-Cập hiện đại , thấy Kim Tự Tháp sờ sờ trước mặt mà không sao giải thích cho du khách được cha ông họ đã xây Kim Tự Tháp ra sao .
Có khá nhiều cố gắng đi tìm cách lý giải hai chữ Rồng Tiên rất gượng ép rằng : thì chúng ta có Nhất Nguyên Lưỡng Cực Đạo , cho nên Rồng Tiên phải là Âm và Dương là chắc cú rồi . Tất nhiên là Rồng Tiên là Âm Dương , đâu có ai cãi làm chi, nhưng nếu chỉ nói đến Âm Dương khơi khơi thì cần chi phải nói tới "con cái" làm chi cho tốn thời giờ vô ích đúng không vậy ? Nếu chỉ đơn giản như thế thì ta chỉ cần nói làm hai cái bánh , một cái tròn , một cái vuông như truyện " Bánh dầy , bánh chưng" là thỏa mãn người nghe ngay , đâu có lý nào lại đi lòng vòng mãi cho nó thêm lôi thôi như vậy . Hơn nữa nếu đã có chuyện bánh dầy bánh chưng rồi , còn bày vẽ làm chi chuyện " Con Rồng cháu Tiên" cho nó trùng lập ?
Cách duy nhất để hiểu được các cụ là ta phải đặt mình vào vị trí các cụ , có nghĩa là như ngã lìa : Chúng ta phải là những nhà thiên văn !!! Đã từ xa xưa lắm không biết chính xác cách đây 5 hay 10 hoặc 15 ngàn năm trước , thậm chí có lúc tôi suy nghĩ là 30.000 năm trước , tổ tiên chúng ta đã là những nhà thiên văn , đã tìm hiểu đất trời để khám phá ra sự vận hành của vũ trụ mà hình thành cho con cháu một triết lý sống gọi là Đạo , đồng thời tìm ra lịch dùng trong canh tác nông nghiệp lúa nước . Con người không chỉ sống bằng cơm bánh vật chất , mà còn có nhu cầu về tâm linh nữa . Các cụ đã giải quyết cùng lúc cả mặt tâm linh lẫn vật chất trọn gói từ khuya rồi .
Chúng ta tạm bỏ qua óc duy lý và duy sử qua một bên để tưởng tượng về một xã hội chưa có vua chúa trong công xã nguyên thủy thì làm gì có vua chúa và làm gì có tên gọi . Vậy thì tên gọi ấy phải có nguồn gốc nào đó để con cháu có thể hình dung . Đó là buổi giao thời của nhân loại . Vua Thần Nông là một tên gọi cho dễ hiểu chứ chưa chắc là một con người sống thực . Vụ Tiên , Lạc Long Quân , 100 vua Hùng , ... theo thứ tự cũng nằm trong dạng thức này . Hãy tưởng tượng ta đang là một nhà thiên văn ! Ta đang khảo sát một chòm sao có mặt cách nay 7.000 năm có tên là Vũ Tiên (Hercules = Tiên ) , được coi là cổ nhất ! Chòm kế tiếp trẻ hơn cách đây 5.000 năm là Thiên Long Tinh (Draco = Con Rồng Trời ) ! Chòm kế tiếp nữa sanh sau đẻ muộn là Tiểu Hùng Tinh ( Ursa minor = gấu nhỏ ) ! Tất cả các chòm sao trên vẫn hiện hữu và tồn tại cho tới nay và ta vẫn cứ gọi chúng như xưa . Ta sẽ thấy ngay tổ tiên ta là bà Vụ Tiên (hay Vũ Tiên = Tiên làm mưa ?! ) là một bà Tiên , thế hệ sau đó là chòm Thiên Long = Rồng Trời ( Lạc Long Quân) và con cháu là chòm Tiểu Hùng Tinh ( Hùng Vương = Hùng là con gấu !) . Đọc theo thứ tự thì 100 con gấu là con của Rồng và cháu của Tiên . Đem thiên văn mà ghép vào sử thì nó so le . Chắc chắn ai trong chúng ta cũng không khỏi ngạc nhiên là tại sao ta chỉ tính từ các triều đại vua Hùng dựng nước năm 2879 BC vào sử Việt mà không đoái hoài chi tới Vụ Tiên + Kinh Dương Vương và Lạc Long Quân + Âu Cơ . Những vị này đều là thần nhân như Phục Hy , Nữ Oa, Tứ Tượng vậy thôi . Đó là huyền sử chứ không phải chính sử . Họ chưa từng sanh ra trên đời .
Giáo lý của Đạo ta nằm ẩn tàng trong truyền thuyết . Mỗi truyền thuyết còn chuyển tải tư tưởng . Truyền thuyết là thông điệp . Thông điệp ấy là chữ Hiếu ! Cháu con mang ơn trực tiếp từ Ông bà, cha mẹ , chứ không mang ơn thần thánh hay tôm cá , chim cò gì cả . Người Việt không siêu hình , không tôn thờ thần tượng , ma quái , qủy thần một cách viển vông , siêu thực . Cao cả thay !
Hạ Miên Trường * 09.Mar.2010
